Χαμένοι στην μετάφραση της Αγγελικής Κατσιμάρδου!

Χαμένοι στην μετάφραση ή πως καταστρέφεις ένα βιβλίο…και όχι μόνο

Δράττοντας την ευκαιρία από ένα βιβλίο που διαβάζω αυτή τη στιγμή και ενθυμούμενη πολλά άλλα, είπα να πω τον πόνο μου, μπας και με ακούσει κανένας. Φυσικά αυτοί που πρέπει να ακούσουν, θα κλείσουν τα αυτιά τους. Γιατί άλλωστε να ανησυχήσουν; Επειδή μια αναγνώστρια (χαμένη στις τόσες) αποφάσισε να κάνει κάποιες παρατηρήσεις;…Και;!

Τα προβλήματα αρχίζουν με την μετάφραση. Δεν μπορώ πραγματικά να καταλάβω, πώς – επαγγελματίες υποτίθεται – κάνουν τόσο εξόφθαλμα λάθη και καταστρέφουν ένα βιβλίο; Καταλαβαίνω ότι δεν είναι μια εύκολη δουλειά, όπως οι περισσότεροι πιστεύουμε (δοκίμασα να την κάνω μια φορά και έπαθα εγκεφαλικό), αλλά, εφ’όσον την κάνεις, δεν πρέπει να την κάνεις καλά; Εφ’όσον η δουλειά σου είναι να κάνεις σωστή σύνταξη, να γνωρίζεις τις λέξεις και την ορθογραφία τους (άλλη πονεμένη ιστορία), αλλά και να μεταφράζεις τις λέξεις σωστά, δεν πρέπει να γνωρίζεις, συντακτικό, γραμματική και ορθογραφία;

Απορώ, πραγματικά, πως οι εκδοτικοί οίκοι διαλέγουν τέτοιους συνεργάτες. Ένας από τους εκδότες δεν πήρε ποτέ να διαβάσει ένα βιβλίο, να δει τι μεταφράζουν;

Διαβάζω, λοιπόν, το ευχάριστο βιβλιαράκι «Κάποια σαν Εσένα» της Κάθυ Κέλλυ, που ομολογουμένως είναι καλογραμμένο και ευχάριστο, αλλά…. Όταν βλέπεις ότι αναφέρεται σε κάποιο σημείο του βιβλίου στον «Αμπελώνα της Μάρθας» (οι ήρωες θα πήγαιναν με το καραβάκι βόλτα), ένα σοκ δεν το παθαίνεις; Η πρώτη δική μου σκέψη ήταν «Είναι δυνατόν τοπωνύμια να τα καταστρέφουν έτσι; Ότι, οτιδήποτε δεν έχει Ελληνική προφορά δεν το καταστρέφουμε; Η μεταφράστρια δεν έχει ακούσει ποτέ για το κοσμικό νησάκι Martha’s Vineyard στον κόλπο της Μασαχουσέτης ; Ποιος ακριβώς θα καταλάβαινε ότι είναι το ίδιο πράγμα κι όχι ένας απλός αμπελώνας, που πεταχτήκαμε να κόψουμε σταφύλια;»

                                      

Φυσικά αυτό είναι ένα από τα κραυγαλέα λάθη και τα μικρά είναι πάμπολλα, όπως το «όκεϊ», το «εντάξει» μας είναι παντελώς άγνωστο!!!

Τα βιβλία με κακή μετάφραση…άπειρα. Τι να πούμε για την τριλογία του «Πενήντα Αποχρώσεις του Γκρι» με τον «προσωπικό ψωνιστή» (επάγγελμα γνωστό και πολύ πετυχημένο στην Ελλάδα) να βγάζει μάτια.

                                           

Από τις Εκδόσεις Πατάκης, ήταν ευγενέστατοι στις παρατηρήσεις μου (που ήταν αρκετές) και με διαβεβαίωσαν ότι θα τις λάβουν σοβαρά υπόψιν τους στο επόμενο βιβλίο (το τρίτο δεν είχε εκδοθεί ακόμα). Αλλά ποιος θα δώσει τώρα παραπάνω χρήματα για μια δουλειά που έχει ήδη γίνει και στην τελική, το βιβλίο πουλάει κι έτσι.

Το χειρότερο βιβλίο όμως, από θέμα μετάφρασης, που έχω διαβάσει ήταν το «Κορίτσι εντάξει….ζωή χωρίς τάξη» της Πόλι Ουϊλιαμς από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Πραγματικά, θα ήθελα να συναντήσω αυτή την μεταφράστρια και να την ρωτήσω: «Ομιλείτε Ελληνικά;» Η έκφραση «Κάνω poke» θα έλεγα, ότι είναι πολύ διαδεδομένη και η γιαγιά μου την ακούει κάθε μέρα. Το γεγονός ότι ακόμα και το facebook την μεταφράζει ως «σκούντημα» δεν λέει κάτι στην κυρία; Δυστυχώς το συγκεκριμένο βιβλίο είναι γεμάτο τέτοια λαθάκια. Αλλά να ήταν μόνο αυτό;

                                                 

Κι εδώ ερχόμαστε στο άλλο μεγάλο ζήτημα. Πως οι εκδοτικοί εκδίδουν βιβλία «με την σέσουλα» που κανονικά θα έπρεπε να είναι προσάναμμα για το τζάκι. Το χαρτί που εκδίδουν έχει μεγαλύτερη αξία από τα γραπτά που τυπώνουν. Ένα μεγάλο παράδειγμα είναι το προαναφερόμενο βιβλίο, που προσωπικά, εάν δεν το διάβαζα ποτέ στην ζωή μου, μπορώ να πω ότι θα επιβίωνα. Για την ακρίβεια, ξόδεψα δύο μέρες από την ζωή μου, τζάμπα. Εκτός από την μετάφραση, το ίδιο το βιβλίο ήταν κακογραμμένο και ανόητο (προσωπική άποψη πάντα) και απορώ πως ένας τόσο μεγάλος εκδοτικός ανέλαβε να το εκδώσει.

Ενίσταμαι και πικραίνομαι όταν υπάρχου τόσο καταπληκτικοί και ταλαντούχοι Έλληνες συγγραφείς, που μένουν στα αζήτητα και παλεύουν να εκδώσουν ένα τους βιβλίο. Πως είναι δυνατόν, να εκδίδονται βιβλία του κιλού και μικροί θησαυροί να περνάνε απαρατήρητοι;

Πικραίνομαι και θυμώνω όταν οι μεγάλοι εκδοτικοί, πιστοί στον βωμό του χρήματος, δεν ρισκάρουν να εκδώσουν και να προβάλουν έναν νέο συγγραφέα. Από την άλλη, μου γεννιέται η απορία, πως είναι δυνατόν να εκδίδονται αυτά τα βιβλία. Πραγματικά θα ήθελα ο εκδοτικός να μου πει το συγκεκριμένο βιβλίο, τι πωλήσεις έκανε, δεδομένου ότι ο έχει εκδώσει κι άλλο βιβλίο της με τίτλο «Σιγά τα ωά» Συγγνώμη κύριε Ψυχογιέ….τα ωα είναι κλούβια!

Φυσικά κάποιος πιο πονηρεμένος θα έλεγε ότι αυτά διαβάζουν οι αναγνώστες και αυτά εκδίδουμε. Άρα φταίει το αναγνωστικό κοινό. Δυστυχώς ή ευτυχώς δεν είναι έτσι. Ο αναγνώστης, πολλές φορές, διαβάζει ό,τι του δίνεις και σε λιγότερες περιπτώσεις είναι εκλεκτικό. Γι’αυτό άλλωστε έχουμε λίγα βιβλία best seller και πολλά διαμάντια στα αζήτητα. Φυσικά δεν θέλω να κατηγορήσω καταπληκτικά βιβλία και συγγραφείς, που έκαναν επιτυχία. Αλλά, δυστυχώς, είναι λίγοι.

Θέλω να ξανά τονίσω ότι οι παραπάνω σκέψεις είναι εντελώς υποκειμενικές και δεν εκφράζουν την πλειοψηφία, που, ενδεχομένως να έχει διαφορετική γνώμη με εμένα.